بازار خودرو ایران طی ماه‌های اخیر شاهد تغییراتی کم‌سابقه بوده است. کاهش توان خرید خانوارها، افت ارزش پول ملی و نوسانات ارزی باعث شده تقاضا از خودروهای صفر کیلومتر به سمت خودروهای چندسال‌کارکرد منتقل شود. این تغییر رفتار مصرف‌کنندگان، بازار خودروهای کارکرده را فعال‌تر از همیشه کرده و خرید خودرو با نگاه اقتصادی‌تر را به یک روند فراگیر تبدیل کرده است.
هم‌زمان با بازگشت واردات خودروهای چینی و افزایش تنوع مدل‌ها، انتظار می‌رفت بازار خودروهای وارداتی دوباره رونق بگیرد؛ اما برخلاف پیش‌بینی‌ها، استقبال از این محصولات محدود بود. نگرانی از هزینه نگهداری، قیمت بالا، خدمات پس از فروش ضعیف و بی‌اعتمادی نسبت به کیفیت بلندمدت موجب شده وارداتی‌های چینی هنوز نتوانند جای محکمی در بازار ایران به دست آورند.
چرا بازار خودروهای کارکرده رشد کرد؟
۱. کاهش قدرت خرید و اختلاف قیمت چندصد میلیونی
افزایش فاصله قیمتی میان خودروهای صفر و مدل‌های چندسال‌کارکرد، خریدار را به سمت گزینه‌های اقتصادی‌تر سوق داده است. خریداران ترجیح می‌دهند خودرویی خریداری کنند که هم هزینه اولیه کمتری دارد و هم ریسک افت قیمت آن کمتر است.
۲. دسترسی آسان به قطعات و خدمات پس از فروش
بسیاری از خودروهای کارکرده، سال‌هاست در بازار ایران حضور دارند و شبکه تعمیرگاهی و قطعات یدکی آن‌ها مشخص است. این موضوع اطمینان خاطر ایجاد می‌کند.
۳. ثبات بیشتر در قیمت و اثر کمتر از نوسان ارز
در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی، خریداران تمایل دارند خودرویی انتخاب کنند که رفتار قیمتی‌اش قابل پیش‌بینی‌تر باشد. خودروهای دست‌دوم نسبت به وارداتی‌های جدید نوسان کمتر و امنیت ذهنی بیشتر دارند.
بی‌اعتمادی بازار به خودروهای وارداتی چینی؛ دلایل اصلی
به گفته کارشناسان، سه عامل کلیدی باعث شده بخشی از مصرف‌کنندگان به خودروهای وارداتی چینی بی‌تفاوت یا حتی بی‌اعتماد شوند:
۱. تجربه مصرف‌کنندگان در نسل‌های قبلی
بخشی از خودروهای چینی که در سال‌های گذشته وارد بازار شدند، از نظر کیفیت و دوام عملکرد ضعیفی داشتند. این تجربه منفی هنوز بر ذهنیت خریداران سایه انداخته است.
۲. خدمات پس از فروش ناکافی
شبکه خدمات پس از فروش یکپارچه و قابل اتکا برای همه برندهای چینی وجود ندارد. این مسئله نگرانی خریداران درباره هزینه‌های تعمیر، خواب خودرو و قیمت قطعات یدکی را افزایش می‌دهد.
۳. نوسان قیمت و نبود شفافیت در بازار
قیمت وارداتی‌های چینی با تغییرات نرخ ارز، به‌شدت نوسان دارد و همین موضوع باعث کاهش اعتماد مصرف‌کننده شده است.
چرا واردات خودروهای چینی کند شد؟
در یک سال اخیر، واردات خودروهای چینی کاهش محسوسی داشته است. دلایل اصلی این روند عبارت‌اند از:
ابهام در تعرفه‌ها و سیاست‌های وارداتی
مشکلات ثبت‌سفارش و روندهای اداری پیچیده
ریسک بالای سرمایه‌گذاری برای واردکنندگان
مایل برندهای چینی به صادرات مدل‌های گران‌تر به بازارهای سودآورتر
نتیجه این عوامل، کاهش تنوع مدل‌ها و رکود در بازار وارداتی‌ها بوده است.
رکود اقتصادی و تغییر ترجیحات خریداران
رکود اقتصادی نقش مهمی در گرایش مصرف‌کنندگان به خودروهای کارکرده داشته است. با کاهش درآمد واقعی و افزایش هزینه‌ها، خرید خودروی صفر برای بخش بزرگی از جامعه به کالایی لوکس تبدیل شده است. در مقابل، خودروهای دست‌دوم همچنان گزینه‌ای قابل دسترس هستند.
آیا وارداتی‌های چینی به دوران اوج بازمی‌گردند؟
بازگشت امکان‌پذیر است، اما مشروط به:
تقویت شبکه خدمات پس از فروش
ثبات در قیمت‌گذاری
عرضه مدل‌های با‌دوام‌تر و باکیفیت‌تر
اصلاح تعرفه‌ها و ایجاد شفافیت در واردات
تا زمانی که ریسک واردات بالا باشد و خدمات پس از فروش ضعیف باقی بماند، هیچ وارداتی از جمله خودروهای چینی نمی‌تواند سهم گذشته خود را بازپس بگیرد.
مهم‌ترین اصلاحات برای متعادل‌سازی بازار خودرو
برای ایجاد تعادل بین خودروهای داخلی، وارداتی و کارکرده‌ها، سیاست‌گذاران باید:
سیاست‌های ارزی و تعرفه‌ای را شفاف و ثابت کنند
واردات هدفمند خودروهای اقتصادی و میان‌رده را تسهیل کنند
شبکه خدمات پس از فروش برای برندهای وارداتی را توسعه دهند
رقابت واقعی بین خودروسازان داخلی و خارجی ایجاد کنند
بدون رقابت آزاد، کیفیت افزایش نمی‌یابد و قیمت‌ها منطقی نمی‌شوند.
دیدگاه شما